Maryda kanun goraýjy edaralaryň işgärleriniň harby gullukdan boşan raýatlara, heniz öýlerine girmänkä, jerime ýazmagy ýa-da olardan “para almagy” bilen bagly wakalar göz-görtele köpeldi.
Polisiýa işgärleri munuň sebäbini raýatyň egnindäki “bezelen harby lybasyň Türkmenistanda geýilmeýändigi” bilen düşündirýärler. Bu ýagdaýlar barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy 1-nji dekabrda sebitden maglumat berdi.
“Ýakynda biz iki ýyldan soň öýe gaýdyp gelen oglumy dogan-garyndaşlarymyz, goňşularymyz bolup, ýola çykyp garşyladyk. Şonda oglumyň ulag kerwenine goşulyp, polisiýa işgärleri hem geldiler we el telefonlarynda wideo düşürip başladylar. Biz ilki olary oglumyň ýa-da ýanyndaky dostlarynyň tanyşlarydyr öýtdük. Ýöne soňra olar ýanymyza gelip, harby gullugy tamamlap gelen ýigidiň egnindäki bezelen harby lybasyň biziň ýurdumyzda geýilmeýändigini we jerimesiniň bardygyny aýtdylar” diýip, Ýolöten etrabynyň bir ýaşaýjysy anonimlik şertinde gürrüň berdi.
Bellesek, soňky aýlarda Türkmenistanda çagyryş boýunça harby gullugy tamamlap gelýän raýatlar adatdakysyndan has täze, şeýle-de döşünde we egninde gyzyl hem-de altynsow matalar we seçekler bilen bezelen harby lybasy geýip, öýlerine gelýärler. Bu lybaslar ýörite telekeçiler tarapyndan kireýine berilýär.
"Märekede saýlanyp, göze ilmek üçin"
“Gullugy tamamlan ýaşlar köne egin-eşiklerde öýüne dolanmajak bolup, özlerini toý-dabara bilen garşylaýan ene-atasynyň, dogan-garyndaşlarynyň ýanyna arassa, täze, bezelen eşiklerde gelip, märekede saýlanyp, göze ilmek üçin, öýüne golaýlanda bezelen harby lybaslary geýip gelýärler. Ýöne indi olaryň bu höwesine hem kölege düşýär. Polisiýa işgärleri munuň üçin raýatlara ýüzlerçe manat jerime ýazýarlar” diýip, bu ýagdaýlar bilen ýüzbe-ýüz bolan ýolötenli başga bir ene anonimlik şertinde aýtdy.
Türkmenistanyň “Harby borçlulyk we harby gulluk hakyndaky” kanunynyň 37-nji maddasynda harby gullukçylaryň harby geýim lybasynyň we tapawutlandyryş nyşanlarynyň ýurduň kanunçylygy arkaly goralýandygy bellenilýär.
Şeýle-de, onuň bikanun geýilmeginiň Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda jogapkärçilige eltýändigi nygtalýar, ýöne munuň jikme-jiklikleri aýdyňlaşdyrylmaýar.
Harby gullukdan gelen ogluny garşylaýan hojalyklaryň köpüsi polisiýanyň bu çärelerine uly nägilelik bildirip, gohlaşýar.
"100 manat beriň, biz gideli"
“Polisiýa işgärleriniň aglabasy hem, hojalyklar goh-galmagal edip başlasa, ‘bolýar, gohlaşmaň, bize goh gerek däl, 100 manat beriň, biz gideli’ diýip, jogap berýärler. Toý edip oturan hojalyklar 100 manat berip, polisiýany ugradyp goýberýärler” diýip, ýagdaýlardan habarly maryly ýene bir ýaşaýjy anonimlik şertinde aýtdy.
Azatlyk bu ýagdaýlar barada welaýatyň Polisiýa müdirligi, şeýle-de, ýerli polisiýa bölümi bilen telefon arkaly habarlaşyp, teswir almaga synanyşdy. Ýöne redaksiýamyzyň 1-nji dekabrda ýurduň Içeri işler ministrliginiň resmi web sahypasynda görkezilen telefon belgilerine eden jaňlaryna hiç kim jogap bermedi.
Şu günler Türkmenistanda çagyryş boýunça harby gullugy geçýän esgerleri gullukdan boşatmagyň we raýatlaryň harby gulluga nobatdaky çagyrylyşynyň güýzki möwsümi dowam edýär. Bu möwsüm oktýabr-dekabr aýlaryny öz içine alýar.
Ýaramaz şertler, harby lybaslaryň ýetmezçiligi
Türkmenistanda harby gullukdan boşap gelen esgerler gullukdaky ýaramaz arassaçylyk şertleri, harby lybaslaryň ýetmezçiligi, olaryň aşa könedigi barada Azatlyga ýygy-ýygydan maglumat berýärler.
Mundan başga-da, harby bölümlerdäki çeşmelerimiz goşunda gulluk edýän esgerlere ozal her alty aýdan berlen täze egin-eşikleriň indi ençeme ýyl bäri her ýylda bir gezek, käte iki ýylda bir gezek berilýändigi barada hem gürrüň berdiler.
Şu ýylyň sentýabrynda çagalary ýurduň dürli künjeginde gulluk edýän ene-atalaryň ençemesi harby bölümlerde esgerlere arassaçylyk serişdeleriniň we 70 manat möçberindäki “paluçkanyň”, ýagny esgerleriň aýlyk eklenç üpjünçiliginiň berilmeginiň bes edilendigini aýtdy.
Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlislerinde ýurduň Ýaragly Güýçleriniň hatarynda gulluk edýän harby gullukçylaryň durmuş üpjünçilik ýagdaýynyň örän ýokarydygy tekrarlanyp, ýokardaky ýagdaýlar barada hiç zat aýdylmaýar. Goşundaky problemalar barada döwlet mediasynda hem hiç hili gürrüň gozgamaýarlar.
Türkmenistanda harby gulluk 18-27 ýaş aralygyndaky erkek raýatlar üçin hökmany hasaplanýar. Ýurtda raýatlary goşuna çagyrmak we ondan boşatmak ýylda iki gezek güýz we bahar aýlarynda geçirilýär.
Gadyrly okyjy, siz Telegram we WhatsApp tilsimleriniň messenjerleri arkaly Azatlyk Radiosy bilen howpsuz ýagdaýda habarlaşyp bilersiňiz. Telefon belgileri: +420 724 168 989 we +420 773 797 383.
Türkmenistanda VPN ulgamlary arkaly işleýär. Siz şu meýl: azathabar@derweze.net we sep arkaly biziň mugt Psiphon3 VPNulgamymyzy Android ulgamlary üçin ýükläp bilersiňiz. Azatlyk Radiosy siziň şahsyýetiňiziň doly gizlinligini kepillendirýär.
Forum